Koronavirüs nedeniyle ligler ertelenince futbolcu sözleşmelerinden yayın haklarına, kombine kartlardan futbolcu haklarına kadar birçok konu belirsizlik sürecine girdi. 

Spor Hukukçusu Avukat Ebrar Efkan Bilgiç, TRT SPOR'dan Yağız Sabuncuoğlu’nun sorularını yanıtladı.

Kulüpler futbolcuların alacaklarını düzenli bir şekilde ödemeye devam edecek mi? Yoksa farklı bir yol izlenebilir mi?

"Kulüplerle futbolcular arasında profesyonel futbolcu sözleşmeleri imzalanırken belirlenen ücret türleri var. Bunlardan zorunlu olanı asgari ücretten düşük olmamak kaydıyla net ücret. Maç başı ücretleri, primler gibi çeşitli ücret türleri var. Ligler devam etmedikçe maç başı ücretleri ve primler ödenemeyecek ama kulüpler, futbolcuların net maaşlarını ödemekle yükümlü. İsviçre'de Sion kulübü futbolcularından indirim talep etti ama 9 futbolcu kabul etmedi ve sözleşmeleri feshedildi. Futbolcunun garanti(net) ücreti geçerlidir, indirim istemezse zorlama yapılamaz. Bu nedenle Sion'da sözleşmesi feshedilen 9 futbolcu muhtemelen FIFA'ya gidecektir."

Sezon sonuna maçlar oynanmasa da yavaş yavaş geliyoruz. Peki ya futbolcuların veya teknik adamların kulüplerle olan sözleşmeleri ne olacak? 31 Mayıs’ta biten kontrat sahibi futbolcu veya teknik adam Haziran ayında ligler başlar ve devam ederse takımdan ayrılma hakkına sahip olacak mı?

"Bu konuyla ilgili iki tane talimat ve madde var… Onlar şu şekilde;

-PFSTT md.19/3: “Her halükarda sözleşmelerin bitiş tarihinin 31 Mayıs olarak tespit edilmesi
zorunludur. Sözleşme bitiş tarihinden sonra resmi müsabakaların devam etmesi halinde, sözleşmenin süresi müsabakaların bitimine kadar uzamış sayılır.”

-TAÇST md.11/2: “Her halükarda sözleşmelerin bitiş tarihinin 31 Mayıs olarak tespit edilmesi
zorunludur. Sözleşme bitiş tarihinden sonra resmi müsabakaların devam etmesi halinde, sözleşmenin süresi müsabakaların bitimine kadar uzamış sayılır.”

İlgili talimat ve maddelerden de anlaşıldığı üzere Türkiye Futbol Federasyonu, mevcut sezonu
tamamlayacak olursa, tüm profesyonel futbolcu ve teknik adam sözleşmeleri, son resmi müsabakalar bitene dek uzamış sayılacak."

Peki kulüpler futbolculardan maaş indirimi isteyebilirler mi? İndirimi kabul etmeyen futbolcuların sözleşmeleri kulüp veya oyuncu tarafından feshedilebilir mi?

"Türk Hukuku uyarınca profesyonel futbolcu sözleşmeleri Türk Borçlar Kanunu’na tabi md.393 vd. daki Hizmet Sözleşmesi olarak değerlendirilmektedir. Halihazırda maçların mücbir sebep dolayısıyla oynanmadığı düşünülürse Borçlar Kanunu’nun 409. Maddesi uyarınca ücretlerde bir hakkaniyet uygunluk durumu konuşulur ancak bu sözleşmede esas bir değişiklik olacağından karşılıklı rıza olması gerekir şeklinde hukuki fikrimi beyan edebilirim. Bunun haricinde tabi ki sözleşme serbestisi uyarınca yine kulüp ve futbolcunun karşılıklı rızası sonucunda mevcut sözleşme revize edilerek veya ek bir protokolle ücretlerde indirime gidilebilir."

Ülkemizde de bu süreçte bazı durumlar yaşandı. Mesela Gazişehir FK Teknik Direktörü Sumudica kulüpten izinsiz bir şekilde Romanya'ya gitti. Bu durumun hukuki karşılığı nedir?

"Sezon başında kulüpler, futbolcu ve teknik adamlara kulüp içi disiplin yönetmeliği/tüzüğü imzalatır. Kulüpten izinsiz bir şekilde şehirden ayrılmanın da bu yönetmelikteki karşılığında genellikle para cezası verilmesidir ama bunun bir de üst boyutu var. TFF talimatları içinde, teknik adamların çalışması ve statüsü hususunu kapsayan kulübün izni olmaksızın ve gerekçesi haklı bulunmaksızın sezon içinde art arda 3 gün veya toplamda 10 gün kulüple fiili olarak bağlantısını kesen teknik direktörlerin sözleşmesi feshedilebilir maddesi var. Bu durumda Gaziantep, Sumudica'nın sözleşmesini feshedebilir."

Bir de liglere tekrar dönüşler olacak ve futbolcular şu anda rutinden çok uzak bir şekilde antrenman yapıyorlar. Eğer oynamak istemeyen bir isim olursa futbolcular; fiziki olarak antrenmana veya müsabakalara çıkmaya zorlanabilirler mı?

"Profesyonel futbolcu sözleşmelerinin taraflarından biri olan kulüpler tıpkı futbolcular gibi sözleşmeyle birlikte birtakım yükümlülükler altına girmektedir. Kulüpler; Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferi Talimatı’nın 24. Maddesinde ve Borçlar Kanunu’nun 417. Maddesinin 2.fıkrasında futbolcuların sağlığını korumakla yükümlüdür. Kulübün bunlara uymaması halinde futbolcu, sözleşmeyi feshedebilir."

Bu süreçte kulüplerin gelirleri nasıl etkilenecek?

"FIFA’nın son beş yıldaki gelirleri 5.3 milyar $’ı aşmış, oluşturacağı bir fonla, federasyonlar aracılığıyla kulüplere toplamda 2.7 milyar $ destek olacak. UEFA da karlılığının %87’sini yine aynı amaçla kullanacağını belirtti. Her ne kadar destek olunsa “5 Büyük Lig” in öne çıkan kulüpleri, FFP’nin askıya alınma süresinin uzamasını isteyebilir. Eğer kabul görürse, liglerimizdeki kulüpler bundan daha da zararlı çıkacaktır. TFF’nin bu tarz dönemler için ayırdığı bir rezervi olduğunu düşünmüyorum. Ekonomik olarak zaten zor günler geçiren ve bankalarla yaptıkları anlaşmalar sayesinde sıkıntılarını bir süre öteleyen kulüplerimizin borçları daha da artacak, ancak buna nazaran; ticari, sportif, yayın, sponsorluk ve maç günü gelirleri azalacaktır."

UEFA Financial Fair Play ve TFF Kulüp Lisans ve Fair Play Talimatı önümüzdeki sezon nasıl uygulanacak?

"Federasyonumuzun Haziran ayından itibaren uygulamaya koyduğu limit aşım oranı bu sezon %30'du. 2020-2021 sezonunda limit aşımı %15'e düşecekti normalde. Bu da kulüplerin daha sıkıntı yaşayacağı anlamına geliyordu. Ama geçen günlerde TFF, kulüplerin gelecek sezonki lisans başvurularını Nisan ayının sonuna kadar uzattı. UEFA da yaptığı açıklamada FFP’nin bir yıl askıya alınacağını belirtti. UEFA’nın bu tutumu üzerine Türkiye Futbol Federasyonu da 2020-2021 sezonu için kulüplere Kulüp Lisans ve Finansal Fair Play Talimatı’nı askıya alacağını düşünüyorum."

Liglerin durumu ne olacak?

Görünürde 4 tane opsiyon var. 1.si liglerin mevcut şekilde tescil edilmesi ki bu haksızlık olur. Kim şampiyon olacak kim düşecek, dipsiz bir kuyu. 2.si ise bu sezonun hiç oynanmamış kabul edilmesi durumu. 3.sü Play-off sistemi; bu en zayıf ihtimal. 4.sü ise liglerin bitirilmesi ancak pandemi uzarsa mümkün görünmüyor. Özellikle 2. Ve 4. Seçeneklerin gerek kulüpler gerekse profesyonel futbolcular açısından birçok hukuki problemi beraberinde getireceği aşikâr. UEFA yönetimi, liglerin bitirilmesini istiyor. Kulüplerin, futbolcuların açıklamalarına bakacak olursak ligler başlayacak olsa bile 2-3 haftalık hazırlık sürecine ihtiyaçları olacak. Temmuz ayına sarkabilir. Erken başlangıç sakatlıklara sebep olabilir, bu da transfere ve ekonomiye de zarar verecektir.

Kombine sahipleri ücretlerini geri alabilecek mi?

2019/2020 futbol sezonu müsabakaları için kombine satın alan taraftarlar, liglerin mevcut haliyle tescil edilmesi veya oynanmamış sayması halinde kalan iç saha maçları için faydalanamadıkları kombine kartlarına ilişkin ücret iadesini talep edebilirler. Ancak bu noktada Passolig Bilet Satış Sözleşmesi’ne ve Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’a bakmak gerek. Bilet Satış Sözleşmesi Madde 6’da futbol müsabakalarının iptali halinde yetkili olarak TFF ve kulüpler, md.8’de ise ücretlerin iadesinde kulüplerin bazı sınırlamalar getirebileceği veya hiçbir iade ya da bilet değiştirme zorunluluğu olmaksızın programda değişiklik yapma hakkına sahip olduğu belirtilmiş. Yine talimatlarda da sezonun, her takımın birbiriyle iki maç yapmasıyla tamamlanacağı belirtilmiş. Sonuç olarak, TFF liglerin durumunu belirledikten sonra kalan maçlar için ücret iadesi konusunda son söz kulüplerde olacaktır. Mevcut ekonomik koşullarda da kulüplerin ücret iadesinden ziyade önümüzdeki sezonda bu yılki kombine sahiplerine avantajlar sağlayacağını düşünüyorum. Liglerin oynanmayacağı kesinleşirse ücret iadesi konusunda kulüplerin adım atmaması halinde, hukuki süreç başlatmak isteyen kombine sahipleri tüketici hakem heyetlerine başvurabilirler.